Paul Pitt, urodzony 14 kwietnia 1875 roku w Swarzędzu, był niemieckim architektem, który odegrał znaczącą rolę w kształtowaniu architektury Poznania na przełomie XIX i XX wieku.
Jego twórczość jest świadectwem dynamicznych zmian, jakie zachodziły w tym okresie, będąc jednocześnie przykładem połączenia tradycji z nowoczesnością.
Działalność architektoniczna
Pittemu, synowi zamożnego handlarza nieruchomości, Heinricha Pitta, udało się osiągnąć znaczący sukces w swojej karierze architektonicznej.
Jego edukację w dziedzinie architektury najprawdopodobniej zakończył w Berlinie, gdzie zyskał podstawowe umiejętności niezbędne do późniejszej pracy.
W Poznaniu zadebiutował w 1898 roku, a jego pierwszym w pełni zrealizowanym projektem był dom rodzinny usytuowany przy ul. Wawrzyniaka 45a (dawniej znanej jako ul. Cesarza Fryderyka), którego budowa miała miejsce w 1899 roku.
Dzięki wsparciu finansowemu swojego ojca, Pitt miał możliwość tworzenia okazałych kamienic na posiadanych przez siebie działkach, co owocowało niezależnością w projektowaniu.
Jego twórczość była zatem mało podatna na oczekiwania indywidualnych inwestorów, co pozwalało na zachowanie jednorodnego stylu, zarówno w kształtowaniu fasad kamienic, jak i całych grup domów.
Ten specyficzny styl architekta spotkał się z uznaniem ze strony licznych klientów, co widać w dużej liczbie jego zrealizowanych projektów, obejmujących zarówno domy, wille, jak i budynki edukacyjne.
Pitt w swoich działaniach był jednym z czołowych architektów w Poznaniu na początku XX wieku, obok Oskara Hoffmanna oraz Spółki Böhmer i Preul.
Warto również zaznaczyć, że niemal do 1906 roku, współpracował ze sztukatorem Bolesławem Richelieu, a później z innym artystą – Stanisławem Duszewskim.
Styl
Architektura autorstwa Paula Pitta wyróżnia się niezwykle symetryczną strukturą fasady, która została starannie zaplanowana, aby harmonijnie rozłożyć wykusze oraz loggie. Często na tych budynkach możemy dostrzec również subtelne, asymetryczne wieżyczki, które dodają całości wyjątkowego charakteru. Kluczowym elementem stylu są secesyjne detale obramienia okien, które są bogato zdobione sztukaterią. Motywy roślinne oraz zwierzęce, w wyrafinowany sposób umieszczane w prostokątnych polach, podkreślają podziały na elewacji, tworząc wspaniały efekt wizualny.
Pitt sięga także po neorenesansowe detale, które możemy zobaczyć na przykład w postaci boniowania z różnorodną fakturą tynku w dolnych częściach budynków. Takie rozwiązania wzbogacają projekt i nadają mu unikalność, a także wprowadzają elementy kratownicowych podziałów zarówno na elewacjach, jak i we wnętrzach.
Warto również zaznaczyć, że Paul Pitt był jednym z pionierów w umieszczaniu swoich sygnatur na budynkach. Te często wykonywane w piaskowcu oznakowania możemy znaleźć na domach przy ul. Matejki 3, Matejki 47, Grunwaldzkiej 20a, Orzeszkowej 9/11 oraz Dąbrowskiego 33. Po 1902 roku, inne pracownie architektoniczne w Poznaniu naśladowały ten styl, w tym znana pracownia Oskara Hoffmanna.
Wybrane realizacje
Zabytki
Wśród najważniejszych projektów Paul Pitta znajduje się Dom przy ul. Grunwaldzkiej 20a, który został wzniesiony w 1901 roku dla sztukatora Bolesława Richelieu. Obiekt ten został wpisany do rejestru zabytków m. Poznania (nr 697/Wlkp/A z dnia 20.07.2008).
Innym istotnym dziełem architektonicznym jest Dom przy ul. Jackowskiego 25, dawniej znany jako Nollendorfa, z 1902 roku, który jest objęty ochroną konserwatorską jako zabytek (nr A-341 z dnia 04.05.1993).
Warto również zwrócić uwagę na Dom przy ul. Dąbrowskiego 86, zbudowany w 1904 roku, który otrzymał numer rejestrowy A-415 z dnia 08.06.1993.
Dom przy ul. Grunwaldzkiej 23, wzniesiony w 1905 roku dla O. Fechnera, także otrzymał status zabytku (nr A-354 z dnia 26.03.1992).
Następnie, należy wymienić Kamienicę narożną przy ul. Matejki 40/41, budowaną w latach 1906–1907, która została wpisana do rejestru zabytków (nr A-462 z dnia 27.04.1999).
Nie można zapomnieć o Kaplicy cmentarnej znajdującej się na cmentarzu ewangelickim w Czempiniu, która również jest częścią dziedzictwa architektonicznego regionu.
Inne
Wzmiankując inne istotne budynki, uwagę zwraca Dom rodzinny Paul Pitta, zlokalizowany przy ul. Wawrzyniaka 45a, który powstał w 1899 roku. Również Dom na rogu ul. Matejki i Grunwaldzkiej 20b, powstały w 1900 roku, zasługuje na uznanie.
Dom przy Matejki 47, wybudowany w 1902 roku, chroniony jest jako zabytek. Kamienica przy ul. Bukowskiej 33, datowana na 1903 r., to kolejny przykład twórczości Pitta.
Prace budowlane przy Domach Matejki 3–7 trwają od 1902 do 1904 roku. Z kolei budynek przy ul. Orzeszkowej 9/11, dawniej noszący imię Schillera, oraz te przy ul. Dąbrowskiego 33 i 34, budowane w 1904 roku, także powinny znaleźć się na liście jego dokonań.
Warto wspomnieć o Kamienicy przy ul. Szamarzewskiego 24, zbudowanej dla S. Nowakowskiego, która również pochodzi z 1904 roku, jak również o Kamienicy przy ul. Dąbrowskiego 55, wzniesionej dla rodziny Pitta w 1910 roku.
Przypisy
- Tablica informacyjna in situ.
- a b c d e Rejestr zabytków nieruchomych miasta Poznania.
- a b c d Jan Skuratowicz: Architektura Poznania 1890-1918. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 1991 r. ISBN 83-232-0313-X.
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Aleksander Doba | Stefan Sroka | Ludwig Lewysohn | Ludwik Malendowicz | Saul Kaatz | Jerzy Lutomski | Bogusław KołodziejczakOceń: Paul Pitt