Paulina Wilkońska, znana z miejscowości Lauczów (Lautschów), to wybitna polska twórczyni literacka, która urodziła się w 1815 roku w Swarzędzu. Zmarła 9 czerwca 1875 roku w Poznaniu.
Była pisarką, redaktorką oraz pamiętnikarką, której prace pozostawiły trwały ślad w polskiej literaturze.
Życiorys
Dzieciństwo Pauliny Wilkońskiej odbyło się w malowniczej miejscowości Siekierki koło Swarzędza. Swoją edukację kontynuowała w prestiżowej pensji w Poznaniu. W 1832 roku poślubiła Augusta Wilkońskiego. W latach 1840–1851 w Warszawie prowadziła salon literacki, który stał się ważnym miejscem spotkań osób związanych z takimi wydaniami jak „Biblioteka Warszawska” oraz „Przegląd Naukowy”, a także przedstawicieli Cyganerii Warszawskiej. Po wydaleniu z zaboru rosyjskiego w 1851 roku, osiedliła się w Wielkopolsce. Po stracie męża w 1852 roku, zaczęła utrzymywać się dzięki swojej twórczości literackiej.
Debiut autorki miał miejsce w 1841 roku, kiedy to opublikowała zbiór opowiadań pt. Wieś i miasto. Wilkońska stworzyła kilkadziesiąt powieści o zróżnicowanej tematyce społecznej i historycznej, w tym takie tytuły jak Wieś i miasto (1841) oraz Poranki i wieczory (1847). Jej teksty można było znaleźć w takich czasopismach jak „Pierwiosek” oraz „Zorza”. Była także autorką niezwykle cennych wspomnień, które zostały wydane przez Wiktora Gomulickiego: Moje wspomnienia o życiu towarzyskim w Warszawie (Poznań, 1871) oraz Moje wspomnienia o życiu towarzyskim na prowincji w Kongresówce (1875). W tych dziełach dokumentowała ono życie intelektualne i polityczne Warszawy w okresie od powstania listopadowego do styczniowego.
Władysław Syrokomla przyznał się, iż to Wilkońska była jego natchnieniem do stworzenia poematu Margier. Powieści Pauliny wpisują się w nurt literatury dydaktycznej, adresowanej przede wszystkim do kobiet. Idealnym archetypem bohaterek jej utworów są wzorowo wychowane Polki, które dozuwra w patriotycznych rodzinach i są gotowe ponieść wielkie poświęcenia dla swoich najbliższych. Czasami postacie te odzwierciedlają również osobiste doświadczenia Wilkońskiej, takie jak przykład Teresy Zawrzeckiej z powieści Dziedziczka Czarnolic.
Przypisy
- Alicja Przybyszewska, Twórczość literacka Pauliny Wilkońskiej, w: Winieta - pismo Biblioteki Raczyńskich, Poznań, nr 3(70)/2015, s.7, ISSN 1509-6343
- Zespół Szkół w Siekierkach Wielkich - O szkole [online], spsiekierki.edupage.org [dostęp 25.11.2017 r.]
- Wieś i miasto: obrazy i powieści. Cz. 1 / przez Paulinę z L.- W. [pseud.], wyd. 1841 [online], polona.pl [dostęp 21.04.2018 r.]
- Poranki i wieczory: obrazy, szkice i powieści. T. 1 przez Paulinę z L. Wilkońską, wyd. 1847 [online], polona.pl [dostęp 21.04.2018 r.]
- Poranki i wieczory: obrazy, szkice i powieści. T. 2 przez Paulinę z L. Wilkonską, wyd. 1847 [online], polona.pl [dostęp 21.04.2018 r.]
- Moje wspomnienia o życiu towarzyskiem na prowincyi w Kongresówce. Cz. 1 przez Paulinę Wilkońską, wyd. 1875 [online], polona.pl [dostęp 21.04.2018 r.]
- Moje wspomnienia o życiu towarzyskiem na prowincyi w Kongresówce. Cz. 2 przez Paulinę Wilkońską, wyd. 1875 [online], polona.pl [dostęp 21.04.2018 r.]
- Dziedziczka Czarnolic: powieść / przez Paulinę z L. Wilkońską, wyd. 1867 [online], polona.pl [dostęp 21.04.2018 r.]
- Wstęp do poematu "Margier", Wilno, 1954
Oceń: Paulina Wilkońska